وَ إِذٰا حُيِّيتُمْ بِتَحِيَّةٍ فَحَيُّوا بِأَحْسَنَ مِنْهٰا أَوْ رُدُّوهٰا
در كشف الغمه آمده است؛ چون معاويه، حجر بن عدى-رحمة اللّه عليه-و يارانش را به قتل رساند، در همان سال امام حسين عليه السّلام را ملاقات كرد و گفت: يا ابا عبد اللّه! آيا مطلع شدى با حجر و يارانش، شيعيان پدرت، چه كردم؟ فرمود: نه. گفت: آنها را كشتيم و كفن كرديم و بر جنازه‌شان نماز خوانديم، امام حسين عليه السّلام لبخندى زد و فرمود:
اى معاويه اين گروه روز قيامت خصم تو خواهند بود. به خدا سوگند بدان و آگاه باش كه اگر ما چنان عملى را نسبت به پيروان تو مى‌كرديم نه آنها را كفن مى‌كرديم و نه بر ايشان نماز مى‌خوانديم! به من خبر دادند كه تو نسبت به [پدرم]ابو الحسن عليه السّلام جسارت مى‌ورزى و بر ضدّ او دست به كارهايى مى‌زنى و از بنى هاشم عيبجويى مى‌كنى به خدا سوگند كه زهى براى كمان ديگران ساخته‌اى و بر هدف ديگران تيراندازى كرده‌اى و از جاى نزديك، به دشمنى ايشان دست يافته‌اى، و از كسى پيروى كرده‌اى كه نه سابقۀ ايمان دارد و نه دورويى و نفاقش تازگى دارد. هرگز او به فكر تو نيست تو خود به فكر خودت باش، و او را ترك كن. -اشارۀ حضرت به عمرو بن عاص است-. 1
انس مى‌گويد: خدمت امام حسين عليه السّلام بودم ناگاه كنيزى وارد شد و يك دسته ريحان تقديم كرد.
حضرت فرمود: تو در راه خداى آزادى! عرض كردم: تقديم يك دسته ريحان آن قدر اهميّت نداشت كه او را آزاد كنى؟ فرمود: خداوند ما را چنين ادب آموخته است مى‌فرمايد: وَ إِذٰا حُيِّيتُمْ بِتَحِيَّةٍ فَحَيُّوا بِأَحْسَنَ مِنْهٰا أَوْ رُدُّوهٰا 2 و بهتر از هديۀ وى آزادي اش بود. 3
روزى به برادرش حسن گفت: «دوست داشتم كه زبان تو مال من بود و قلب من از آن تو.» 4 امام حسن عليه السّلام نامه‌اى به آن حضرت نوشت و بخشش او را به شاعران، مورد ملامت قرار داد…..
در پاسخ نوشت: تو بهتر از من مى‌دانى كه بهترين مال آن است كه آبرو را حفظ كند. 5 خدا تو را يارى كند!
1- کشف الغمه ص ١٨۴ .
2- نساء/ ٨۶ : و هنگامى كه كسى به شما تحيت گويد، پاسخ آنها را به طور بهتر بدهيد يا [لا اقل]به همان گونه پاسخ گوييد.
3- كشف الغمه، ص ١٨۴ و ١٨۵ . ١۶٧
4- كشف الغمه، ص ١٨۴ و ١٨۵ .
5- كشف الغمه، ص ١٨۴ و ١٨۵ .
6- كشف الغمه، ص ١٨۴ و ١٨۵ .
کودکان به طور طبيعي خواهان رابطه اي آزاد و چند سويه با مادران خويش اند. رفتار گرايي و نظريه روانکاوي بر اين باورند که علت علاقه ي کودک به مادر خود، آن است که مادر نياز او را به غذا و مکيدن را در دوره ي نوزادي برآورده کرده است. اما طبق آزمايش هاي هارلو به وسيله ميمون ها دريافت که مادر بودن در درجه اول تغذيه کردن کودک نيست. بلکه لمس کردن، حس راحتي و امنيت خاطر دادن و در آغوش گرفتن است که هارلو آن را آرامش تماس جويانه يا عشق مي نامد. ( هارلو، 1958)
همچنين نه تنها مادر، بلکه مادربزرگ ها، بايد مواظب اعمال و رفتار واخلاق خود باشند، تا نسل هاي آينده به اخلاق حسینی دین مدار گردند. زيرا يکي ازقوانين ثابت ومسلمي که هم دين آن را تأييد کرده وهم علم، قانون وراثت وانتقال ويژگيهاي جسمي واخلاقي والدين وحتي اجداد به فرزندان است. ( - حبیب الله میرزایی ،تربیت فرزندان در پرتو رهنمودها و رفتار پیامبر،مشهد، عروج اندیشه،ص46)
با امعان نظر به اهميت مسأله، بسياري از برنامه ريزي هاي مغز- در نظريه هاي علمي به دست آمده- پيش از تولد صورت مي گيرد.»(پیس، آلن و باربارا ، آنچه زنان و مردان نمی دانند، ترجمه زهرا افتخاری، تهران، نسل نو اندیش، ص28-29)
مسعودي در مروج الذهب مي نويسد: «در جنگ جمل محمدبن حنفيه پرچمدار سربازان حضرت بود، حضرت علي (عليه السلام) به او دستور داد که به دشمن حمله کند، اما او تعلل نمود و در مقابل او عده اي ازتيراندازان دشمن قرار داشتند و محمد منتظر بود تا تيرهاي آنان تمام شود، در اين هنگام علي (عليه السلام) نزد او آمد و فرمود چرا حمله نمي کني؟ او گفت من منتظر تمام شدن تيرهاي آنان هستم و بعد حمله مي کنم، آنگاه محمد حمله نمود و در بين تيراندازي و نيزه انداختن دچار ترديد و دو دلي گرديد و از حمله ايستاد دوباره حضرت علي (عليه السلام) نزد او آمد و با شمشيرش به او زد و فرمودند: «ادرکک عرق من امک » رگ (ژن) از مادرت تو را فرا گرفت (کنايه ازاينکه مادرت شجاع و از قبيله شجاعان نبوده و تو از او ترسويي را به ارث برده اي) سپس حضرت پرچم را گرفت و خودشان …»(محمد حسن النجفی، جواهر الکلام، همان، ج 42،ص 98)
حضرت علي (عليه السلام) همچنين در سخني به نقش وراثت(قبل از تولد) در تربيت اشاره نموده و فرمودند:«…اولي الناس بالکرام من عرقت فيه الکرام » سزاوارترين مردمان به بزرگواري کسي است که بزرگواران در او ريشه دارند»؛ بر همين اساس است که نقل شده از زن ديوانه طلب فرزند نکن(يعني از زن عاقل طلب فرزند کن و البته مطلوب تر آنکه زن شیر دلی باشد؛ همچون ام البنین، حضرت زینب(سلام الله علیها) و دیگر زنان عشورایی حماسه ساز و یا از زنان عاشورایی عصر پیغمبر که به صورت نموداری نام آن ها و همچنین زندگی نامه ای از شجاعت و همراهی ایشان با امام عصر خود ذکر کردیم؛ لذا همان زنان حسینی مطلوبند نه فقط هیئتی)، چرا که وراثت از طريق ژن مادر به فرزندش انتقال مي يابد.
و در ادامه مي فرمايد: «اَلشَّقِيُّ شَقِيٌّ في بَطْنِ اُمِّهِ وَ السَّعيدُ سَعيدٌ في بَطْنِ اُمِّهِ» ؛«بدبخت كسي است كه در رحم مادر بدبخت شده باشد و خوشبخت كسي است كه در شكم مادر خوشبخت شده باشد»؛ از اينرو توصيه شده با خاندان صالح وصلت کنيد، زيرا نژاد، انتقال دهنده اخلاق به بچه هاست و فرمودند: «زنان، شبيه برادر و خواهرانشان بچه مي زايند.»(محمد باقر، مجلسی، بحارالانوار، ج 5،ص 157، چاپ بيروت؛ شيخ طوسي، تفسير تبيان، ج 6، ص 67)
«تحقيق ها نشان مي دهد که انسان ها بيشتر محصول ساختار طبيعي خود هستند تا قرباني الگوهاي کليشه اي اجتماعي»(محمد،حکیمی، کتاب زن،همان،ص 84)
لذا يکي از روانشناسان مي نويسد: «ازحکيمي پرسيدند: ازچه زماني تربيت را بايد آغازکرد؟درپاسخ گفت: از بيست سال قبل ازتولد و اگر به نتيجه ي لازم نرسيديد، معلوم مي شود که بايد زودترازآن شروع مي شده است(زیبایی نژاد ،محمدرضا ، هویت ونقش های جنسیتی (مجموعه مقالاتنقش های جنسیتی از دیدگاه اسلام با نگاهی به علوم اجتماعی)،ص54-55)»
…..
تفاوت در قدرت جسمي با مردان و نيز اقتضائات نقش هاي مادري(احادیث پر شماری به نقش های برتر زنان چون مادری و همسری اشاره کرده اند: محمد بن حسن حر عاملی، وسائل الشیعه،ج14، ص 123-115) همچون:
بارداري، زايمان و شير دهي که در نخستين سال هاي زندگي کودک، با ترشح هورمون پرولاکتين(محمد،حکیمی، کتاب زن،تهران، امیرکبیر، ص 101-102) در دوران بارداري، زنان را آماده ايفاي وظايف مهم مادري و حمايت و مراقبت از نوزاد مي کند، که اين خود نمايانگر نقش مراقبت گرايانه ي مادران مي باشد…….
